مدیرعامل صرافی ملورین در مصاحبه با نشریه نگاشته مطرح کرد
واردات غلات یکی از کلیدهای تأمین امنیت غذایی است که همواره با ریسک‌های متعددی همراه بوده که می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر وضعیت مالی و اعتباری واردکنندگان داشته باشد.
در گفت‌وگو با مهسا توکلی، مدیرعامل صرافی ملورین به‌عنوان یکی از مجموعه‌های مرتبط با مبادلات مالی میان خریداران و فروشندگان، ابعاد مختلف مبادلات مالی میان خریدار و فروشنده و چالش‌های این حوزه را بررسی و تشریح نموده‌ایم.
به گفته توکلی، مهم‌ترین ریسکی که در شرایط تحریم، تجار کالاهای اساسی را دچار مشکل می‌کند، در زمان پرداخت وجوه رخ می‌دهد؛ چراکه سیاست‌گذار ارزی کشور عمدتاً ارزهای متعلق به دولت را برای واردات کالاهای اساسی و غلات تخصیص می‌دهد و ارزهای متعلق به دولت نیز تحت تحریم قرار دارند. از سوی دیگر بازیگران بزرگ تجارت غلات در دنیا شرکت‌های اروپایی و آمریکایی هستند، بنابراین رعایت قواعد تحریمی امری بسیار حساس و بااهمیت خواهد بود؛ بنابراین در وضعیتی قرار داریم که ارز در شرایط تحریمی خلق می‌شود و مصرف این ارز در کشورهای غربی است.
وی ادامه داد: اگرچه تسهیلگران نقل‌وانتقالات ارزی در سال‌های اخیر تلاش داشته‌اند نقشه ارزی و تجاری را به هم نزدیک کنند و واسطه‌گری بانکداری بین‌المللی به حداقل برسد؛ اما به نظر می‌رسد این اقدامات همچنان نتوانسته است مسائل و ریسک‌های نقل‌وانتقالات ارزی غلات را کاهش دهد؛ بنابراین یکی از راهکارهای عملیاتی برای رفع این مشکل، جایگزین کردن شرکت‌های فروشنده غلات طی ملاحظات تحریمی دشوار، با شرکت‌هایی است که در کشورهای مبدأ غلات در جهان مانند برزیل، قزاقستان و روسیه فعال هستند؛ به‌گونه‌ای که واردکننده ایرانی بتواند از شرکت‌های داخل کشورهای مبدأ کالا، خرید را انجام دهد.
در این وضعیت، احتمال آن می‌رود تعاملات بانکی روان‌تری در این سناریو برقرار شود. حتی در حالت‌هایی که تسویه تجارت با ارزهای محلی و از طریق تهاتر وجوه و بدهی‌ها در حوزه‌های جغرافیایی خاصی (از سوی سیاست‌گذار ارزی) برنامه‌ریزی و اجرا شود، این امکان وجود دارد در کشورهای مبدأ غلات منابع ارزی خلق شود که برای واردات کالاهای اساسی مورداستفاده قرار بگیرد.
توکلی در ادامه درباره تدابیر ممكن برای مدیریت ریسک مالی و اعتبار واردکنندگان ایرانی گفت: راهکار معمول پوشش چنین ریسک‌هایی از مسیر LC و ضمانت‌نامه‌های بانکی و بیمه‌های مسئولیت است که متأسفانه تجار ایرانی در حال حاضر به دلیل شرایط تحریمی عمدتاً از آن بی‌بهره هستند؛ اگرچه راهکارهای سنتی خاصی مانند اعتماد خریدار و فروشنده از طریق واسطه مرضی‌الطرفین همچنان انجام می‌شود. در این خصوص تلاش‌ها باید معطوف بر این باشد که با تقویت روابط بانکی در کشورهای مبدأ غلات از رکن بانک به‌عنوان ضامن و اعتباردهنده بهره گرفت.
معرفی راهکاری مناسب برای مدیریت نوسانات نرخ‌های برابری ارز
مدیرعامل صرافی ملورین در پاسخ به این پرسش که با توجه به نرخ‌های بهره بانکی و نرخ برابری ارز (به‌ویژه شاخص‌های برابری روبل روسیه و دلار) بانک‌های ایران در تعامل با بانک‌های کشورهای طرف قرارداد چه راهکارهایی برای مدیریت نوسانات نرخ‌ها و تأثیر آن‌ها بر تجارت غلات پیشنهاد می‌دهند، گفت: سیاست‌گذار ارزی در این زمینه نقش اصلی را ایفا می‌کند. برقراری پیمان‌های پولی دوجانبه میان ایران و کشورهای مبدأ تولید غلات در سمت سیاست‌گذار ارزی و بهره گرفتن از ابزارهای بازارهای آتی و مشتقِ ارزی در سمت تجار می‌تواند راهکار مناسبی برای مدیریت نوسانات نرخ‌های برابری و تأثیر آن‌ها باشد.
البته این عرف وجود دارد که قراردادها به ارز کم‌نوسان و جهان‌روایی ارزش‌گذاری می‌شوند، اما با ارزهای محلی تسویه می‌شوند.
در این وضعیت، حضور واسطه‌هایی که به‌نوعی بازارگردانی ارزهای محلی را انجام می‌دهند و ارزهای خلق‌شده در کشور مبدأ غلات را تجمیع کرده و در اختیار واردکنندگان غلات یا سایر کالاهای اساسی قرار می‌دهند، می‌تواند در پوشش این ریسک بسیار مؤثر باشد.
تحریم‌های ثانویه آمریکا؛ سرمنشأ تجارتی سخت و پرهزینه برای واردکنندگان ایرانی
توکلی درباره چالش‌برانگیزترین سیاست‌های اقتصادی بانک‌های کشورهای مبدأ برای بانک‌ها و مؤسسات مالی ایرانی گفت: نخستین موضوع، تحریم‌های ثانویه آمریکا و محدودیت‌های بانکی حاصل از آن است. بسیاری از بانک‌های بین‌المللی به دلیل تحریم‌های ثانویه آمریکا، از همکاری با بانک‌های ایرانی خودداری می‌کنند. مؤسسات مالی بین‌المللی که تسویه‌حساب دلاری انجام می‌دهند، به دلیل ترس از تحریم‌ها، پرداخت‌های مرتبط با ایران را مسدود می‌کنند یا به تأخیر می‌اندازند. همچنین قاعدهkyc که درتحریم‌ها وجود دارد، موجب می‌شود منشأ ارزهای تجاری بسیار سخت‌گیرانه موردواکاوی قرار بگیرد و این امر فرآیند واردات را برای تجار بسیار پرهزینه می‌کند.
دومین موضوع، مشکلات مرتبط با سامانه پیام‌رسان بانکی است. قطع دسترسی بانک‌های ایرانی به سیستم سوئیفت سبب شده است انتقال پيام‌هاي تراکنش‌های مالی بين‌المللي از طریق سامانه‌های جایگزین انجام شود؛ اما ناهماهنگی کامل این سامانه‌ها با سایر بانک‌های جهان، انتقال وجوه را دشوار و زمان‌بر کرده است.
سومین مسئله را می‌توان به این صورت ترسیم کرد که کشورهای مبدأ غلات به‌رغم تمایل به تجارت با ایران، تحت فشار غرب برخی از شرکت‌های دولتی و بانک‌های خود را از همکاری مستقیم با ایران منع می‌کنند.
استفاده از ارزهای محلی خلق‌شده در کشور مبدأ برای تسویه قراردادهای خرید غلات تا حدودی می‌تواند این چالش‌ها را حل کند. اگرچه تحقق این موضوع طبیعتاً نیازمند به این است که تراز تجاری کشور با کشورهای مبدأ غلات معنی‌دار و موزون باشد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: تلاش ما در صرافی ملورین بر این بوده است که با تمرکز بر مبادی بااهمیت تأمین کالاهای اساسی و حضور در این بازارها و تلاش برای استفاده از ظرفیت بانک‌های دو کشور بتوانیم سهم کوچکی در تسهیل مراودات ارزی کشور داشته باشیم.